Chế phẩm được bày bán tự do trong siêu thị trước tiên là hoóc-môn melatonin, sau đó là hoóc-môn tăng trưởng của người (human growth hoóc-môn, viết tắt là hGH hay GH). Mới đây là hoóc-môn testosterone, bày bán dưới dạng thuốc mỡ, được phô trương là thuốc bôi giúp đàn ông tuổi xế chiều lấy lại sinh lực thời trai trẻ…

Quá đơn giản: thiếu thì bổ sung?

Hoóc-môn là chất được tuyến nội tiết tạo ra và được máu chuyên chở đến các cơ quan để điều hòa hoạt động sinh lý của cơ thể. Melatonin là hoóc-môn tiết ra từ tuyến tùng ở trên não đảm nhận việc điều hoà thức ngủ của con người. GH là hoóc-môn được tiết ra từ tuyến yên nằm trong não giúp cơ thể tăng trưởng (súc vật còn non nếu bị cắt bỏ tuyến yên sẽ không lớn được). Còn testosterone là hoóc-môn sinh dục nam được tiết phần lớn từ tinh hoàn, đảm nhận việc phát triển cơ quan sinh dục nam khi dậy thì, tạo các dấu hiệu đặc trưng của phái nam và nhiều tác động khác.

Hiện nay, nhờ công nghệ sinh học và kỹ thuật tái tổ hợp ADN, người ta có thể sản xuất nhiều loại hoóc-môn dùng làm thuốc, thậm chí sản xuất số lượng lớn là chế phẩm “thực phẩm chức năng”. Riêng testosterone được dùng là loại tổng hợp có dạng tiêm chích, dạng uống và dạng rất tiện dụng là thuốc mỡ bôi ngoài da (hoóc-môn xuyên thấm qua da vào máu để cho tác dụng).

Từ lâu, các nhà khoa học có ghi nhận vai trò một số hoóc-môn đối với quá trình lão hoá của con người. Nhiều công trình nghiên cứu cho thấy, ở người tuổi càng cao, lượng một số hoóc-môn tiết ra càng giảm. Từ đó nảy sinh quan điểm bào chế các hoóc-môn suy giảm theo tuổi già dùng làm thuốc bổ sung nhằm chống lão hoá. Trước đây, người ta đã đổ xô mua thuốc melatonin vì có nghiên cứu thấy hoóc-môn này giảm rõ rệt khi người ta già đi. Sau đó, người ta hăm hở tìm đến GH do một số công trình nghiên cứu cho thấy bổ sung GH có làm tăng khối lượng cơ bắp và giảm khối lượng mỡ ở người cao tuổi. Còn testosterone rõ ràng là giảm khi người nam bước vào tuổi xế chiều và trong thời gian gần đây đã có “chiến dịch quy mô” của các hãng dược lớn quảng bá dùng hoóc-môn này nhằm “cải lão hoàn đồng” cho nam giới 50 tuổi trở lên.

Dao hai lưỡi

Vẫn chưa có khẳng định chính thức từ các nhà khoa học về tác dụng thực sự của các hoóc-môn vừa kể đối với quá trình lão hoá của con người.

Riêng testosterone thì một nghiên cứu thực hiện tại đại học Pennsylvania (Mỹ) trong 3 năm, cho thấy không phát hiện tác động tích cực nào của nó đối với sức khoẻ đàn ông trên 55 tuổi so với người không dùng hoóc-môn này. Trong thực tiễn lâm sàng, người ta có dùng testosterone khi có hiện tượng thiểu năng sinh dục nam. Và dùng testosterone hay hoóc-môn nói chung, phải có sự thăm khám và chỉ định của bác sĩ. Điều đáng quan tâm là dùng testosterone chẳng khác nào dùng dao hai lưỡi và lưỡi gây hại thì cực kỳ sắc bén.

Theo PGS.TS.DS Nguyễn Hữu Đức

Sài Gòn tiếp thị