Virut diệt khuẩn - “Thuốc kháng sinh” của thế kỷ 21. (ảnh minh họa).	Virut diệt khuẩn - “Thuốc kháng sinh” của thế kỷ 21 Hơn 4.000 chất kháng sinh đã được sản xuất nhưng đến nay chỉ có gần 60 loại có hiệu lực. Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo: Những loại thuốc kháng sinh cuối cùng cũng đang dần trở nên vô dụng. Các nhà khoa học hy vọng liệu pháp virut sẽ làm nên cuộc cách mạng thay thế thuốc kháng sinh. Chia sẻ bí quyết chăm sóc SỨC KHỎE cho mọi nhà!

Virut diệt khuẩn - “Thuốc kháng sinh” của thế kỷ 21 style="text-align: justify"Hơn 4.000 chất kháng sinh đã được sản xuất nhưng đến nay chỉ có gần 60 loại có hiệu lực. Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo: Những loại thuốc kháng sinh cuối cùng cũng đang dần trở nên vô dụng. Các nhà khoa học hy vọng liệu pháp virut sẽ làm nên cuộc cách mạng thay thế thuốc kháng sinh.

Hơn 4.000 chất kháng sinh đã được sản xuất nhưng đến nay chỉ có gần 60 loại có hiệu lực. Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo: Những loại thuốc kháng sinh cuối cùng cũng đang dần trở nên vô dụng. Các nhà khoa học hy vọng liệu pháp virut sẽ làm nên cuộc cách mạng thay thế thuốc kháng sinh.
Lịch sử của Fagi

Hình ảnh Fagi tấn công vi khuẩn.

Lịch sử khoa học vi sinh đã biết đến Fagi (virut diệt khuẩn) từ cuối thế kỷ 19. Năm 1896, Ernest Hanburi, nhà hóa học tham gia thanh toán dịch tả ở  Ấn Độ hết sức ngạc nhiên khi phát hiện ra những người uống nước sông Ganges không hề ngã bệnh. Sau đó nhà vi sinh học người Canada, TS. Felix d’Herelle, đã giải đáp được bí ẩn: trong nước con sông này có một loại virut có khả năng tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh tả. Phát hiện này đã được áp dụng hiệu quả trong chiến dịch điều trị dịch bệnh lỵ năm 1917. Ngay từ năm 1898, nhà khoa học Nga N.Gamalay đã nghiên cứu tìm ra một số virut có tác dụng tàn phá vi khuẩn. Ông và các cộng sự đã tiến hành thí nghiệm dùng virut này để tiêu diệt vi khuẩn bệnh than ở vùng Xiberi. Nhưng vào thời gian đó, các nhà khoa học Nga chưa có đủ phương tiện kỹ thuật để nghiên cứu tận gốc liệu pháp này.

 Cùng với việc đưa thuốc kháng sinh vào điều trị ban đầu, người ta tưởng rằng đó là thần dược đủ khả năng tiêu diệt mọi vi khuẩn, Fagi đã bị rơi vào quên lãng và không mấy nhà khoa học còn tiếp tục công trình nghiên cứu về nó. Mãi đến bây giờ, khi nhân loại nghiêm  túc nhìn nhận về cuộc khủng hoảng liệu pháp kháng sinh, khi đã xuất hiện những biến thể vi khuẩn miễn dịch với mọi loại biệt dược, liệu pháp Fagi mới được hồi sinh.

Nhận diện chiến binh Fagi
Khi nghiên cứu một dạng Fagi gọi là T2 dưới kính hiển vi, các nhà khoa học quan sát thấy cấu trúc của chúng giống hệt một chiếc bơm kim tiêm. Để tấn công vi khuẩn gây bệnh, trước  tiên Fagi dùng các răng vô cùng nhỏ bám vào vi khuẩn mục tiêu. Sau đó dùng các sợi râu đặc biệt hình kim chọc thủng màng ngoài của vi khuẩn và bơm  tế bào di truyền ADN vào bên trong tế bào mục tiêu. Đường dẫn là các phân tử protein có tác dụng co dãn để đẩy phân tử từ ADN đi. Toàn bộ cấu trúc phức tạp đó chỉ có kích thước vẻn vẹn vài phần triệu mm.

Hình dáng của các Fagi rất đa dạng, có thể là hình tròn, hình đũa hoặc hình sợi. Nhưng tác dụng của tất cả các Fagi đều như nhau. Một khi phân tử ADN của Fagi đã nằm gọn trong tế bào vi khuẩn, nó sẽ tiêu diệt ADN của vi khuẩn mục tiêu thành các mảnh vụn. Từ các “chiến lợi phẩm” đó, Fagi sử dụng để cấu tạo nên ADN của thế hệ kế tiếp. Toàn bộ chu trình nhân bản của Fagi trong tế bào vi khuẩn chỉ kéo dài 30 - 40 phút. Như vậy tế bào vi khuẩn gây bệnh đã trở thành một nhà sản xuất ra các Fagi. Từ một tế bào vi khuẩn gây bệnh có thể sản sinh ra hàng trăm phần tử kháng sinh mới vô hại đối với cơ thể nhưng lại có tác dụng “sát thủ” vô cùng lợi hại đối với các vi khuẩn gây bệnh khác.

Fagi hứa hẹn sẽ thống soái

Ưu điểm  quan trọng của Fagi là tính cá biệt của loài: mỗi dạng Fagi cụ thể tiêu diệt một loại vi khuẩn. Thí dụ Fagi đặc trị E.coli sẽ không phát huy tác dụng với vi trùng que và ngược lại. Vì vậy có thể lựa chọn liệu pháp một cách rất chính xác: tiêu diệt đúng thủ phạm gây bệnh và bảo toàn vi khuẩn hữu ích. Nhờ thế tránh được các tác dụng phụ, dị ứng thuốc thường thấy trong liệu pháp kháng sinh. “Liệu pháp Fagi thực tế là tái lập thành phần môi trường tự nhiên của cơ thể trong đó có sự hiện diện của Fagi, thí dụ trong hệ tiêu hóa hoặc trong nước dãi” - Giáo sư Andrzej Gorski, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Miễn dịch học và Liệu pháp thực hành thành phố Vrosoap (Ba Lan) giải thích.

Tác dụng của Fagi chỉ diễn ra trong thời gian cần thiết để tiêu diệt các vi khuẩn gây bệnh. Còn đối với thuốc kháng sinh thì bác sĩ phải vạch phác đồ điều trị nhiều khi rất phức tạp. Fagi tự động sinh sản nhiều hay ít phụ thuộc vào mức độ nhiễm khuẩn của người bệnh. Khi vi khuẩn gây bệnh xâm nhập nhiều vào cơ thể thì số lượng Fagi cũng theo đó mà đông đảo hơn.

Fagi lại cực rẻ. Đó là dạng sự sống có ở mọi nơi. Chúng sống trong nước, trong đất, trong cơ thể người. Có thể lấy chúng từ sông ngòi, bùn lầy, mủ nhầy vết thương, thức ăn... Riêng từ bắp cải muối cũng có thể tách lọc được gần 30 loài. Dễ khai thác chúng nhất là hệ thống cống rãnh nơi họ hàng virut đặc biệt đông đúc. Từ các Fagi đã được phân lập, người ta chế tạo thuốc chữa bệnh, điều trị cho bệnh nhân bằng đường uống hoặc đưa trực tiếp vào các vết thương.

Fagi sẽ phát huy tác dụng trong trường hợp ngay cả loại thuốc kháng sinh mạnh nhất cũng chịu bó tay. “Liệu pháp Fagi mang lại hiệu quả với trên 70% các trường hợp đã nhờn thuốc kháng sinh” - Giáo sư Gorski khẳng định. Ngoài ra Fagi cũng điều trị có kết quả các trường hợp viêm nhiễm biến chứng sau phẫu thuật, biến chứng hoại thư cho nạn nhân bị tiểu đường cũng như tình trạng viêm nhiễm tuyến giáp ở đàn ông hoặc đường sinh dục ở phụ nữ.

Bảng thống kê các bệnh có thể áp dụng liệu pháp Fagi hiệu nghiệm không dừng ở đó; khả năng của Fagi còn lớn hơn nhiều so với suy nghĩ ban đầu. Theo kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học Ba Lan, Fagi không chỉ phát huy tác dụng với các loại vi khuẩn mà còn có thể điều chỉnh một số chức năng hệ miễn dịch: chống lại những virut nguy hiểm đối với cơ thể con người hoặc kìm hãm quá trình biến chứng của ung thư. Tuy nhiên điều này mới chỉ được chứng minh bằng kết quả trên đàn chuột thí nghiệm.

Mặc dù vậy, theo giáo sư Gorski, cũng có không ít loại vi khuẩn láu cá tới mức: trong thời gian nhất định, chúng có thể miễn dịch với Fagi. Nhưng trong trường hợp này, Fagi sẽ không chịu bó tay. Không phải là đối tượng tham gia cuộc chiến một cách bị động, Fagi cũng có thể “hóa phép” và có thể “cải tiến” thụ cảm  của mình để tiếp tục nhận biết kẻ thù. Khi ấy sẽ xuất hiện một cuộc chạy đua giữa Fagi và vi khuẩn. Thỉnh thoảng kết quả cuộc chạy đua sẽ xuất hiện biến thể vi khuẩn mới nhờn Fagi song vô hại đối với con người.

Hiện nay, các kết quả nghiên cứu về Fagi đã được ứng dụng rộng rãi ở phương Tây. Trung tâm Vrosoap của Ba Lan là cơ quan hàng đầu thế giới trong các nghiên cứu về Fagi và sản xuất chúng. Bản thân trung tâm đã được Ủy ban đạo đức sinh học châu  Âu cho phép triển khai liệu pháp Fagi trên cơ thể người. Tiếp theo là Viện nghiên cứu Fagi ở Tbilixi (Gruzia). Trong các tủ lạnh của viện nghiên cứu này đang lưu giữ 3.000 loại Fagi có khả năng chữa bệnh, từ đây các Fagi được đưa đi điều trị các bệnh nhiễm khuẩn. Mới đây các nhà khoa học Mỹ cũng đã cho công bố kết quả nghiên cứu thí nghiệm thành công dùng Fagi tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh lao. Theo họ, Fagi sẽ là “thuốc kháng sinh” hữu hiệu nhất trong thế kỷ 21.

Theo Sức khoẻ & đời sống